RCBO là gì? Chức năng và cấu tạo của RCBO

RCBO là gì?

RCBO hay còn gọi là aptomat chống dòng rò, tên viết tắt tiếng anh là Residual current cicuit overcurrent chống dòng rò loại có kích thước cỡ MCB 2P có thêm bảo vệ quá dòng. RCBO là aptomat chống dòng rò tốt nhất có chức năng chính là ngắt dòng điện khi phát hiện dòng điện có dòng rò và xảy ra các sự cố về thiết bị điện.

Vai trò của RCBO

Chức năng chính của RCBO là ngắt điện khi có các sự cố dò dòng hoặc điện quá áp quá tải, khắc phục các tình trạng bị chập cháy điện. Hoặc trong các trường hợp khi dòng điện quá áp, khi sự cố dòng điện lên cao làm cho aptomat có thể ngắt điện. Như vậy, trong trường hợp chập cháy gây hỏa hoạn thì chẳng cần các loại RCBO bởi vì các loại aptomat thông thường cũng đủ ngắt được dòng điện. ELCB giúp khắc phục các sự cố bị chập điện xảy ra với một dòng điện nhỏ hơn so với định mức của aptomat. Ví dụ, các trường hợp cháy các loại điện, động cơ điện hoặc các thiết bị điện khác trong gia đình, dòng điện rất nhỏ những vẫn gây cháy. Trong trường hợp này thì aptomat RCBO không bảo vệ được.

Cấu tạo của RCBO

RCBO là thiết bị điện kết hợp giữa RCCB và MCB trong thiết bị điện được thiết kế tích hợp để bảo vệ tốt nhất cho con người khắc phục được tình trạng hỏa họa do các thiết bị điện gây nên.

RCBO thường được sử dụng với dòng điện định mức là 30mA được sử dụng để bảo vệ mọi người, bảo vệ tài sản cho mọi người tránh mọi hỏa hoạn trong các trường hợp cách điện bị hỏng. RCBO bảo vệ dây dẫn tránh quá tải và ngắn mạch, có sẵn các loại mang các đặc tính đường cong B và C.

Cấu tạo RCBO gồm có:

–  ARC divider – Buồng dập hồ quang: Với thiết kế có những tấm kim loại ghép lại với nhau, khoảng trống giữa những tấm kim loại này có tác dụng để chia nhỏ lượng hồ quang ra nhằm để dập và giảm lượng nhiệt được sinh ra. Buồng dập hồ quang được đặt ở 1 vị trí hợp lý, bao quanh nó là những vật liệu dùng để cách ly với các phân tử khác bên ngoài. Ngoài ra còn có 1 lượng hồ quang được sinh ra ở tiếp điểm chính.

Có 2 loại dập hồ quang đó là: Hồ quang kiểu nửa kín và hồ quang kiểu hở. Đặc điểm của 2 loại này là khác nhau ở lớp vỏ kín của MCB và lỗ thoát khí. Trong đó kiểu hở dùng điện áp lớn 50KA và có thể chịu được điện áp là 1000V. Hồ dập quang dùng những tấm thép xếp thành lưới để ngăn thành nhiều đoạn khác nhau.

– RCD circuit board – bảng mạch RCD: RCD được hiểu là thiết bị dùng để ngắt mạch điện tự động khi mất sự cân bằng giữa cường độ dòng điện cặp dây pha và dây trung tính. Với cấu tạo đơn giản gồm 1 cuộn nam châm, 2 dây dẫn điện để dùng chạy bên trong cuộn nam châm. Khi có 1 cặp dây điện khác nhau về dòng điện thì nam châm sẽ đo sự khác biệt này và tự ngắt tiếp điểm cung cấp điện.

–  Thermal Overload detection: Đây là 1 bộ phận phát hiện ra quá tải nhiệt.

–  Manual switch: Đóng/ mở- chuyển đổi bằng tay.

–  RCD test button: Đây là nút kiểm tra RCD.

–  Short circuit detection coil: Được gọi là cuộn dây phát hiện ngắn mạch,

–  RCD toroid- RCD hình xuyến: Được gọi là bộ phận nhạy cảm của dòng rò bên trong RCD với một biến dòng vi sai.

–  ARC chute: Gọi là máng dập hồ quang.

Các loại RCBO phổ biến

Hiện tại Việt Nam đang sử dụng 2 mạng lưới điện phổ biến là mạng lưới điện dân dụng 1 pha và lưới điện sản xuất 3 pha. Mỗi lưới điện đều có những đặc điểm khác nhau, do vậy thiết bị RCBO dùng cho lưới điện khác nhau cũng được phân làm hai loại là RCBO 1 pha và RCBO 3 pha.

RCBO 1 pha

RCBO 1 pha là thiết bị Aptomat chuyên dụng được sử dụng tại hộ gia đình. Thiết bị này sẽ thực hiện đo lường giá trị dòng điện qua hai dây nóng lạnh và so sánh độ lớn giữa chúng. Ngay khi nhận thấy sự chênh lệch độ lớn giữa hai giá trị này đạt tới một ngưỡng nhất định, ngay lập tức dòng điện sẽ được ngắt khỏi tải. Đồng nghĩa với việc toàn bộ hệ thống điện có kết nối với thiết bị sẽ được ngắt hoàn toàn.

Tùy vào mục đích sử dụng mà ngưỡng rò của RCBO 1 pha sẽ có sự thay đổi. Hiện nay RCBO đang được cung ứng trên thị trường dưới một số ngưỡng sau: 15mA, 30mA, 100mA, hay lớn hơn là 200, 300 hoặc thậm chí là 500mA.

RCBO 3 pha

Sử dụng cách thức hoạt động tương tự với RCBO 1 pha, RCBO 3 pha thực hiện so sánh sự chênh lệch dòng điện qua 3 dây pha và dây trung tính so với một giá trị nhất định được cài đặt trước đó. Và dĩ nhiên dòng điện sẽ được ngắt ngay lập tức khi mức chênh lệch đạt tới ngưỡng quy định nhằm bảo vệ, hạn chế tốt nhất tổn thất không đáng có.

Khác biệt giữa RCBO và RCCB

RCBO và RCCB là hai thiết bị bảo vệ nguồn điện có chức năng tương đối giống nhau, nhưng có chút ít sự khác biệt giữa hai loại.

• RCCB được sử dụng đơn thuần với tác dụng chống dòng, rò điện ra bên ngoài hệ thống điện của gia đình.
• RCBO là thiết bị đa năng hơn RCCB. Bên cạnh việc được sử dụng như một chiếc RCCB thì nó còn được tích hợp tính năng tự động ngắt khi quá tải, ngắn mạch. Nhờ vậy bảo vệ tốt hơn hệ thống điện của gia đình bạn.

Cách đấu RCBO

Bước 1: Ngắt nguồn điện và hệ thống điện để đảm bảo an toàn.

Bước 2: Bắt vít RCBOvào tủ điện hoặc bảng điện, có nắp đậy.

Bạn nên bắt vít thật chắc chắn và cẩn thận để không bị lỏng lẻo trong quá trình sử dụng thiết bị điện. Đặt đầu line ở phía trên, đầu load ở phía dưới.

Bước 3: Đấu dây điện vào RCBO :

Khi đấu dây điện vào RCBO thì nguồn AC được gắn vào đầu line. Đầu ra gắn với phụ tải vào các cọc load.

Không nên gắn ngược lại vì sẽ dễ gây chập điện và nguy hiểm cho người sử dụng. Dây nóng phải đấu vào cọc L, dây nguội vào cọc N.

Lưu ý: RCBO không có khả năng chống quá tải phải lắp đặt nối tiếp sau MCB và MCCB để đảm bảo an toàn cho hệ thống khi xảy ra quá tải, quá áp.

Bước 4: Hoàn thiện lắp đặt:

Sau khi lắp đặt xong, bạn không nên chủ quan sử dụng luôn mà cần kiểm tra lại hệ thống điện để xem RCBO có hoạt động được không để điều chỉnh một cách kịp thời.

Phần dây tiếp đất nếu có thì nối vào vỏ của phụ tải rồi nối xuống đất. Khi không có dây tiếp đất nối từ vỏ xuống đất cũng không sao cả. RCBO vẫn hoạt động bình thường.

Một số lưu ý khi lắp đặt và sử dụng RCBO cũng như các loại aptomat chống giật khác

Phải kiểm tra thiết bị trước đưa vào sử dụng chính thức. Trong quá trình sử dụng bạn nên kiểm tra thiết bị ít nhất 1 lần/tháng để đảm bảo nó hoạt động tốt.

Nếu RCBO được đặt ở những nơi ẩm ướt như nhà tắm, gần máy nước nóng, máy giặt, máy bơm chìm…, bạn nên lắp thêm cầu dao loại có độ nhạy cao hoặc đặt RCBO ở những nơi khô thoáng.

Vào những ngày có độ ẩm không khí cao, RCBO sẽ có hiện tượng đọng nước. Dòng điện theo đó rò ra ngoài. Khi đó relay sẽ tự động ngắt hoàn toàn nguồn điện. Chỉ khi không khí khô trở lại thì nguồn điện mới được khôi phục. Nếu không chúng ta phải tháo relay ra.